De hoofdverblijfplaats is de plaats waar een gezin of een alleenstaande gewoonlijk leeft. De bepaling van de hoofdverblijfplaats is gebaseerd op een feitelijke situatie. Het is dus de plaats waar het gezin of de alleenstaande gedurende het grootste deel van het jaar effectief verblijft. De vaststelling daarvan gebeurt op basis van verschillende elementen, zoals de  plaats waar je na het werk naartoe gaat, de plaats waar de kinderen naar school gaan, het energieverbruik en de telefoonkosten, het gewone verblijf van de echtgenoot of van de andere leden van het gezin,…

Het idee opperen om ergens je hoofdverblijfplaats te vestigen is op zich onvoldoende. Je moet er ook effectief verblijven.

De vaststelling van de hoofdverblijfplaats gebeurt na een onderzoek. Het gemeentebestuur bepaalt de manier waarop. Meestal komt het erop neer dat de wijkagent ter plaatse komt kijken of je effectief op het aangegeven adres woont.